تعریف تصمیم گیری ؛ اهمیت و انواع آن

تصمیم گیری اساس زندگی روزمره‌ی ماست. در زندگی کاری، تحصیلی و خانوادگی هر روز بین گزینه‌های متفاوتی امکان انتخاب داریم. تصمیم گیری را مانند هر کار دیگری با دانستن تکنیک‌هایش بهتر می‌توان انجام داد. با بالا رفتن کیفیت تصمیم‌های ریز و درشت کیفیت زندگی‌مان هم بهتر می‌شود. در این مقاله تکنیک های تصمیم گیری کاربردی را با ذکر مثال‌هایی جالب برای شما شرح می‌دهیم تا حرفه‌ای‌تر تصمیم بگیرید. در این مقاله هم تکنیک‌های ساده و هم تکنیک‌های نسبتا پیچیده‌تر تصمیم گیری مطرح شده است. می‌توانید تکنیک مناسب را با توجه به اهمیت و پیچیدگی مسئله انتخاب کنید. در آغاز به عنوان اطلاعات پیش‌زمینه‌‌ی تکنیک های تصمیم گیری، به برخی نظرات پایه‌ای اشاره کنیم که به ما در تعیین سطوح تصمیم گیری کمک می‌کنند.
اهمیت برنامه‌ریزی در تصمیم گیری
با اینکه تصمیم گیری بدون برنامه‌ریزی عملی نسبتا رایج است اما اغلب خوب نیست. عبارت‌هایی نظیر «مدیریت بحران»، «نیازمند رسیدگی فوری است» یا گفتن این جمله که «مطابق تجربه‌های قبلی راه‌حلی پیدا کنید» (چون زمان جست‌وجوی دانش مربوط و اطلاعات مورد نیاز را نداریم) همگی زمختی و ناشی‌گری این سبک از زندگی را عیان می‌کند. برنامه‌ریزی امکان اتخاذ تصمیم را به شیوه‌ای بسیار راحت‌تر و هوشمندانه‌تر فراهم می‌کند. برنامه‌ریزی با فراهم کردن خطوط راهنما و اهداف، تصمیم گیری را باز هم ساده می‌کند. شاید حتی بتوان گفت برنامه‌ریزی نوعی تکنیک ساده‌سازی تصمیم‌ گیری است.

برنامه‌ریزی برای کسانی که قصد تصمیم گیری دارند ۴ فایده‌ی عمده دارد:
۱. برنامه‌ریزی، تحقق اهداف مستقل را ممکن می‌سازد
رخدادهای حاشیه‌ای، در چشم‌اندازِ شکل‌گیری تصمیمات دیده نمی‌شوند. تصمیمات تنها به عنوان واکنش به محرکات بیرونی گرفته نمی‌شوند. «مدیریت به سبک firefighting» (که در آن هیچ قانونی حکمفرما نیست و حتی گاهی هرج و مرج نیز برقرار است) با یک سری انتخاب‌های هدایت‌شده و آگاهانه جایگزین می‌شود. در این شرایط مدیران، هدایت سازمان و افراد، هدایت زندگی‌شان را به دست می‌گیرند به جای اینکه به وسیله‌ی نیروهای بیرونی هدایت شوند. گاهی برای توصیف تفاوت بین برنامه‌ریزی و عدم برنامه‌ریزی از عبارت کنشگرا (به معنی در اختیار گرفتن کنترل موقعیت)، دربرابر انفعالی (به معنی عمل کردن واکنشی نسبت به محرک‌ها) استفاده می‌شود.
۲. برنامه‌ریزی، معیاری برای اندازه‌گیری فراهم می‌کند
برنامه با در اختیار قرار دادن معیاری برای اندازه‌گیری و مقایسه با آنچه قرار بوده به آن برسید مسیری را که آمده‌اید روشن می‌کند. با برنامه است که کشف می‌کنید آیا به هدف‌تان رسیده‌اید یا نه و آیا به سمت آن در حرکتید یا بیراهه می‌روید.‌ مَثل قدیمی در این‌باره وجود دارد که می‌گوید: «اگر ندانید به کجا می‌روید، مهم نیست از کدام سمت حرکت کنید.»
۳. برنامه‌ریزی ارزش‌ها را تبدیل به عمل می‌کند
زمانی که باید تصمیم بگیرید، می‌توانید درباره‌ی برنامه‌تان رایزنی کنید و بهترین تصمیم را برای پیشبرد اهداف پیدا کنید. تصمیماتی که با کمک برنامه‌ریزی‌ گرفته شده باشند می‌توانند در کنار هم به صورت منسجم برای تحقق اهداف فرد یا سازمان به کار برده شوند.
در موقعیت‌های اضطراری هم برنامه‌ریزی بی‌فایده نیست. زمانی که بحرانی از راه برسد، اندکی فکر درباره‌ی برنامه‌ی کلی باعث می‌شود بهترین تصمیم را، که نه تنها موقعیت اضطراری را پوشش می‌دهد بلکه به پیشرفت برنامه‌ی کلی نیز کمک می‌کند، بگیریم. بدون داشتن برنامه، مواجهه با بحران‌ها بر حسب تصادف صورت می‌گیرد. و تصمیماتی گرفته می‌شود که ممکن است در نهایت در تضاد با هم باشند.
۴. برنامه‌ریزی منابع محدود را به شیوه‌ای منظم به کار می‌گیرد
بودجه، زمان، تلاش و نیروی انسانی همگی محدودیت دارند. بهترین استفاده از آنها زمانی مقدور است که برنامه‌ای برای نظارت بر نحوه‌ی کاربردشان وجود داشته باشد.
یک مثال ساده‌ زمانی است که قصد خرید یک خانه یا ماشین را دارید. به جای اجبار به گرفتن تصمیم بین دو گزینه‌ی خرید (با صرف تمام موجودی‌تان) یا به کل صرف‌نظر کردن از خرید آن، می‌توانید برای خرید قسطی برنامه‌ای بریزید. یا می‌توانید این برنامه‌ را با برنامه‌ی خرید یک خانه‌ی کوچک‌تر که بعدها با خانه‌ای بزرگ‌تر جایگزین می‌کنید ترکیب کنید. با برنامه‌ریزی می‌توانید به اهدافی برسید که بدون آن ناممکن به نظر می‌آمدند.
سطوح تصمیمات
همه می‌دانیم که برخی تصمیمات چه به دلیل تأثیر آنی‌شان، چه به دلیل اهمیتی که در بلند‌مدت پیدا می‌کنند مهم‌تر از بقیه هستند. برای اینکه بدانیم هر تصمیم تا چه اندازه اهمیت دارد تا بتوانیم متناسب با آن زمان و منابع صرفش کنیم سه سطح از تصمیم را با هم مرور می‌کنیم:
۱. استراتژیک
تصمیمات استراتژیک بالاترین سطح تصمیمات هستند. تصمیمات در این سطح درباره‌ی دستورالعمل‌ کلی، اهداف بلند‌مدت، فلسفه و ارزش‌ها هستند. این تصمیم‌ها کمتر مبتنی بر ساختار و بیشتر مبتنی بر قوه‌ی تخیل هستند. بالاترین ریسک و نامطمئن‌ترین نتیجه‌ها نیز مربوط به تصمیمات سطح استراتژیک است، تا حدودی به این دلیل که بر آینده‌ی دور استوارند و تا حدودی چون اهمیت بالایی دارند.
برای نمونه: تصمیم در مورد اینکه با زندگی‌تان چه کار کنید. چه چیزی بیاموزید یا از چه روشی برای آموختن استفاده کنید (دانشگاه، کار، مسافرت) تصمیمات استراتژیک‌اند. تصمیم بین تولید یک محصول با بهای تمام‌شده‌ی کم و در دست گرفتن سهم بازار یا تولید محصولی با قیمت تمام‌شده‌ی بالا مختص یک گروه خاص از بازار نیز تصمیمی استراتژیک است.

اکانت شما رایگان است ، در صورت تمایل برای دسترسی به ادامه این محتوا و عضویت در باشگاه مشتریان اکانت خود را ویژه نمایید . برای ارتقا اکانت کلیک کنید