اشنایی با مفاهیم اقتصاد ( بخش اول)
تعریف علم اقـتصاد و کاربرد آن :
علم اقـتصاد ، مطالعه روش انتخاب و استـفاده انسان و جامعه از منابعی است که طبیعت و نسل های گذشته در اختیار او قرارداده است .
عمده ترین دلیل مطالعه علم اقـتصاد فراگیری یک روش خاص از تفکر است . یک تفکر علمی که به دنبال علت یابی وقوع پدیده های معیشتی و زندگی روزمره انسان و تعامل او با محیط زیست و منابع طبیعی است.
بهترین راه معرفی این علم پرداختن به مفاهیم زیر است :
- هزینه فرصت
- نهایی گرایی
- بازار کارآمد
- هزینه فرصت :
هزینه کامل انتخاب یک تصمیم خاص ، فایده از دست رفته ناشی از عدم انجام انتخاب دیگر است . به عـبارت دیگر آنچه بایک تصمیم یا انتخاب از دست می دهیم اصطلاحاً هزینه فرصت آن انتخاب و یا تصمیم خوانده می شود که این مفهوم شامل افراد، بنگاهها، خانوارها و کل جامعه می گردد.
دلیل مطرح شدن مفهوم هزینه فرصت ، محدود بودن منابع در مقابل خواسته های بی شمار است .
نهایی گرایی :
در اتخاذ هر تصمیم از جمله تولید ، بنگاهها هزینه تولید یک واحد اضافی یعنی هزینه نهایی را مورد توجه قرار می دهند بنحویکه همواره می بایست درآمدومنافع ناشی از آخرین واحد تولیدی بزرگتر و یا برابر با اولین هزینه نهایی باشد .
بازارهای کارامد :
منافع و سود ناشی از هر بازار برای هرتصمیم با اهمیت است لذا در تفکراقتصادی صحبت از « فرصت سود » است و از سوی دیگر این فرصت های سود آور کم هستند واین فرصت سود نصیب کسی می شود که زودتر و سریعتر با خبرشده و اقدام نماید . پس اولویت انتخاب دسترسی به بازارهایی است که دارای بالاترین سودآوری هستند .
اقتصاد خرد:
اقـتصاد خرد در مورد اقدام بنگاهها وخانوارهای منفرد صحبت می کند .
سؤالات پیش روی یک بنگاه عبارتند از :
- چه تولید کند ؟
- چه قیمتی برای تولیدات خود درخواست کند ؟
- از چه منابعی و به چه مقدار بهره بگیرد ؟
سؤالات پیش روی یک خانوار عبارتـند از:
چه کالایی را خریداری کند ؟
چه مقدار از آن کالا را خریداری کند ؟
چه قمیتی برای کالا های مورد درخواست خود بپردازند ؟
- اقتصاد کلان همه چیز را جمع بندی می کند و به کل اقتصاد می اندیشد
نظریه ها و مدل ها:
در اقتصاد نظریه پردازان همانند سایر علوم به ایجاد مدل های رفتاری مبادرت می کنند .
یک مدل بیان قراردادی یک نظریه است که به صورت روابط ریاضی ارتباط دویا چند متغیر موثر بر یک پدیده یا مسئله اقتصادی رانشان میدهد . مثل ارتباط بین تغییر قیمت یک کالا و مقدار تقاضا بعنوان متغیر وابسته و قیمت آن کالا بعنوان متغیر مستقل تعریف می گردد.
چه کالایی باید تولید شود ؟
بستگی به ترجیحات افراد دارد که بر اساس نیازها و خواسته های متفاوت افراد شکل میگیرد .
چگونه کالاهای مورد درخواست می بایست تولید گردد؟
البته این چگونگی تولید کالاها ، خود نحوه استفاده از منابع راروشن می سازد، که بدیهی است بر اساس اطلاعات درخصوص زمان ، منابع موجود، آب و هوا، مهارت و امکانات فنی قابل دسترسی و نظایر اینها پاسخ سوالات داده می شود . لذا بر اساس اطلاعات و با قبول محدودیت در منابع باید تصمیم بگیریم چگونه از منابع قابل دسترسی باید استفاده کنیم که به بهترین وجه خواسته های خود را پاسخ دهیم .
چگونه کالاهای تولید شده توزیع گردد؟
خواسته های مختلف افراد می تواند منجر به تولید کالاهای متنوع و بیشتر گردد بطوریکه هر فرد با استفاده از مهارت خاص خود و تولید کالاهایی که درآن مزیت دارد ، بستر لازم جهت توزیع و مبادله کالاها را فراهم می سازد .
سه مفهوم با اهمیت در علم اقتصاد
نتیجه حاصل از پاسخ به سه سوال مورد اشاره این است که مفاهیم زیر در علم اقتصاد اهمیت بسزایی دارند .
- محدودیت درانتخاب
- کمیابی و کمبود منابع و محدودیت زمان
انتخاب کالا:
یک مسئله مهم در خصوص انتخاب کالا مسئله کالاهای سرمایه ای و کالاهای مصرفی است .
کالاهای سرمایه ای کالاهایی هستند که درجریان تولید کالاها و خدمات دیگر در یک دوره زمانی بکار گرفته می شوند بنابراین تولیدکالای سرمایه به این معنی است که منافع امروز را برای فواید آینده مبادله کنیم ، که این امر از طریق پس انداز صورت می پذیرد . یعنی پس انداز همان انتقال فواید زمان حال به آینده است . بنابراین هزینه فرصت سرمایه گذاری مقدار معینی کالای مصرفی است که امروز از آن چشم پوشی میکنیم .
شکل منحنی امکانات تولید :
شیب آن همیشه نزولی است چرا که اگر شیب آن صفر یا مثبت می بود می بایست بتوانیم تولید یکی از کالاهای سرمایه ای یا مصرفی را حداقل بدون کاهش درتولید کالای دیگر افزایش دهیم در صورتیکه به دلیل محدودیت منابع و ثابت بودن تکنولوژی در کوتاه مدت این امر ممکن نیست .
بنابراین نزولی بودن منحنی امکانات تولید بیانگر آن است که برای افزایش یک کالا فقط با انتقال و جابجایی منابع از تولیدات کالای دیگر عملی و ممکن خواهد بود . در نتیجه افزایش یک کالاصرفا” با کاهش در تولید کالاهای دیگر همراه خواهد بود .
دیدگاهتان را بنویسید