اشنایی با مفاهیم اقتصاد ( بخش اول)
تعريف علم اقـتصاد و كاربرد آن :
علم اقـتصاد ، مطالعه روش انتخاب و استـفاده انسان و جامعه از منابعي است كه طبيعت و نسل هاي گذشته در اختيار او قرارداده است .
عمده ترين دليل مطالعه علم اقـتصاد فراگيري يك روش خاص از تفكر است . يك تفكر علمي كه به دنبال علت يابي وقوع پديده هاي معيشتي و زندگي روزمره انسان و تعامل او با محيط زيست و منابع طبيعي است.
بهترين راه معرفي اين علم پرداختن به مفاهيم زير است :
- هزينه فرصت
- نهايي گرايي
- بازار كارآمد
- هزينه فرصت :
هزينه كامل انتخاب يك تصميم خاص ، فايده از دست رفته ناشي از عدم انجام انتخاب ديگر است . به عـبارت ديگر آنچه بايك تصميم يا انتخاب از دست مي دهيم اصطلاحاً هزينه فرصت آن انتخاب و يا تصميم خوانده مي شود كه اين مفهوم شامل افراد، بنگاهها، خانوارها و كل جامعه مي گردد.
دليل مطرح شدن مفهوم هزينه فرصت ، محدود بودن منابع در مقابل خواسته هاي بي شمار است .
نهایی گرایی :
در اتخاذ هر تصميم از جمله توليد ، بنگاهها هزينه توليد يك واحد اضافي يعني هزينه نهايي را مورد توجه قرار مي دهند بنحويكه همواره مي بايست درآمدومنافع ناشي از آخرين واحد توليدي بزرگتر و يا برابر با اولين هزينه نهايي باشد .
بازارهای کارامد :
منافع و سود ناشي از هر بازار براي هرتصميم با اهميت است لذا در تفكراقتصادي صحبت از « فرصت سود » است و از سوي ديگر اين فرصت هاي سود آور كم هستند واين فرصت سود نصيب كسي مي شود كه زودتر و سريعتر با خبرشده و اقدام نمايد . پس اولويت انتخاب دسترسي به بازارهايي است كه داراي بالاترين سودآوري هستند .
اقتصاد خرد:
اقـتصاد خرد در مورد اقدام بنگاهها وخانوارهاي منفرد صحبت مي كند .
سؤالات پيش روي يك بنگاه عبارتند از :
- چه توليد كند ؟
- چه قيمتي براي توليدات خود درخواست كند ؟
- از چه منابعي و به چه مقدار بهره بگيرد ؟
سؤالات پيش روي يك خانوار عبارتـند از:
چه كالايي را خريداري كند ؟
چه مقدار از آن كالا را خريداري كند ؟
چه قميتي براي كالا هاي مورد درخواست خود بپردازند ؟
- اقتصاد كلان همه چيز را جمع بندي مي كند و به كل اقتصاد مي انديشد
نظريه ها و مدل ها:
در اقتصاد نظريه پردازان همانند ساير علوم به ايجاد مدل هاي رفتاري مبادرت مي كنند .
يك مدل بيان قراردادي يك نظريه است كه به صورت روابط رياضي ارتباط دويا چند متغير موثر بر يك پديده يا مسئله اقتصادي رانشان ميدهد . مثل ارتباط بين تغيير قيمت يك كالا و مقدار تقاضا بعنوان متغير وابسته و قيمت آن كالا بعنوان متغير مستقل تعريف مي گردد.
چه كالايي بايد توليد شود ؟
بستگي به ترجيحات افراد دارد كه بر اساس نيازها و خواسته هاي متفاوت افراد شكل ميگيرد .
چگونه كالاهاي مورد درخواست مي بايست توليد گردد؟
البته اين چگونگي توليد كالاها ، خود نحوه استفاده از منابع راروشن مي سازد، كه بديهي است بر اساس اطلاعات درخصوص زمان ، منابع موجود، آب و هوا، مهارت و امكانات فني قابل دسترسي و نظاير اينها پاسخ سوالات داده مي شود . لذا بر اساس اطلاعات و با قبول محدوديت در منابع بايد تصميم بگيريم چگونه از منابع قابل دسترسي بايد استفاده كنيم كه به بهترين وجه خواسته هاي خود را پاسخ دهيم .
چگونه كالاهاي توليد شده توزيع گردد؟
خواسته هاي مختلف افراد مي تواند منجر به توليد كالاهاي متنوع و بيشتر گردد بطوريكه هر فرد با استفاده از مهارت خاص خود و توليد كالاهايي كه درآن مزيت دارد ، بستر لازم جهت توزيع و مبادله كالاها را فراهم مي سازد .
سه مفهوم با اهمیت در علم اقتصاد
نتيجه حاصل از پاسخ به سه سوال مورد اشاره اين است كه مفاهيم زير در علم اقتصاد اهميت بسزايي دارند .
- محدوديت درانتخاب
- كميابي و كمبود منابع و محدوديت زمان
انتخاب کالا:
يك مسئله مهم در خصوص انتخاب كالا مسئله كالاهاي سرمايه اي و كالاهاي مصرفي است .
كالاهاي سرمايه اي كالاهايي هستند كه درجريان توليد كالاها و خدمات ديگر در يك دوره زماني بكار گرفته مي شوند بنابراين توليدكالاي سرمايه به اين معني است كه منافع امروز را براي فوايد آينده مبادله كنيم ، كه اين امر از طريق پس انداز صورت مي پذيرد . يعني پس انداز همان انتقال فوايد زمان حال به آينده است . بنابراين هزينه فرصت سرمايه گذاري مقدار معيني كالاي مصرفي است كه امروز از آن چشم پوشي ميكنيم .
شكل منحني امكانات توليد :
شيب آن هميشه نزولي است چرا كه اگر شيب آن صفر يا مثبت مي بود مي بايست بتوانيم توليد يكي از كالاهاي سرمايه اي يا مصرفي را حداقل بدون كاهش درتوليد كالاي ديگر افزايش دهيم در صورتيكه به دليل محدوديت منابع و ثابت بودن تكنولوژي در كوتاه مدت اين امر ممكن نيست .
بنابراين نزولي بودن منحني امكانات توليد بيانگر آن است كه براي افزايش يك كالا فقط با انتقال و جابجايي منابع از توليدات كالاي ديگر عملي و ممكن خواهد بود . در نتيجه افزايش يك كالاصرفا” با كاهش در توليد كالاهاي ديگر همراه خواهد بود .
دیدگاهتان را بنویسید