تقاضا و عرضه :

خانوارها و بنگاه ها

هدف كلي

   آشنايي با مفاهيم خانوار و بنگاهها و همچنين بازارهاي ستاده ها يا محصول و بازارهاي نهاده ها يا عوامل توليد و چگونگي ارتباط بين اين دو بازار.

تعریف بنگاه ها

بنگاهها نهادهايي مي باشند كه با تقاضاي عوامل توليد از بازار نهاده ها و تركيب عوامل توليد مبادرت به توليد انواع كالاها و خدمات مي نمايند و كالاها و خدمات توليد شده را در بازار ستاره ها يا محصولات به انگيزه كسب سود عرضه مي نمايند .

عوامل مختلف بر تصميم خانوارها

اثر تصميم خانوارها بستگي به عوامل مختلف دارد از جمله :

1. درآمد موجود خانوار
2. مقدار ثروت اندوخته شده خانوار
3. قيمت كالاي مورد نظر
4. قيمت كالاهاي ديگر
5. سليقه و ترجيحات خانوار
6. انتظاري كه خانوار در مورد درآمد ، ثروت و قيمت ها درآينده دارد

قانون تقاضا يا رابطه قيمت و مقدار تقاضا

جهت تحليل اثر قيمت كالا بر مقدار تقاضا فرض مي شود ساير عوامل مؤثر بر تصميم خانوارها براي خرید يك كالاي مشخص ثابت باشند .

ارتباط بين تغيير قيمت يك كالا و مقدار تقاضا براي آن كالا كه يك رابطه معكوس مي باشد قانون تقاضا ناميده مي شود. بنحويكه با  افزايش قيمت يك كالا با فرض ثابت بودن ساير عوامل موثر بر تقاضا، مقدار تقاضا براي آن كالا كاهش مي يابد.

q   مقدار تقاضا و p قيمت كالا

q=f(p) و f ^’<0

شيب منحني تقاضا منفي مي باشد.

شیب منحنی تقاضا

منحني تقاضا يك وسيله بسيار مهم براي توصيف رفتار اقتصادي و پيش گويي اثرات تغييرات قيمتها و مقدار تقاضا مي باشد. مثلاً اگر هر واحد اضافي از يك كالا ارزش كمتري براي ما داشته باشد قاعدتاً مي بايست حاضر به پرداخت قيمت كمتري باشيم در نتيجه شيب منحني تقاضا نزولي مي باشد .

اثر درآمدی و جانشینی

چرا كاهش قيمت يك كالا منجر به افزايش تقاضا براي آن كالا مي گردد؟ به عبارت ديگر چگونه اين كاهش قيمت منجر به افزايش مقدار تقاضا مي گردد ؟ براي پاسخ دو دليل ذکر شده :

 ۱- اثر درآمدي، چرا كه ارزان شدن يك كالا براي يك سطح ثابتي از درآمد به معناي افزايش درآمد نسبي متقاضي خواهد بود لذا اين مسئله انگيزه مصرف و تقاضا براي آن كالا را افزايش مي دهد .

 ۲- اثر جانشيني، چرا كه ارزان شدن يك كالا با فرض ثابت ماندن قيمت ساير كالاها انگيزه جايگزيني كالاي ارزان شده را بجاي كالاهاي ديگر افزايش مي دهد .

عوامل ديگر تعيين كننده تقاضاي افراد و خانوارها براي يك كالا

1. درآمد و ثروت :

با افزايش درآمد و يا ثروت خانوارها تقاضا براي كالا ها افزايش خواهد يافت .

اثر تغییر قیمت کالا و سایر عوامل دیگر بر روی منحنی تقاضا

بنابراين بجز تغيير قيمت يك كالا كه اثر آن بر روي تقاضا بر روي منحني تقاضا و به صورت معكوس بر روی منحنی تقاضا نشان داده می شود ساير متغيرهاي مؤثر بر سطح تقاضا منجر به جابجايي منحني تقاضا مي گردند.

تغيير در قيمت خودكالا باعث تغییر در مقدار تقاضا که آن باعث حرکت بر روی منحنی تقاضا می شود.

 تغيير در درآمد، ترجيحات ،‌ قيمت كالاهاي ديگر باعث تفییر در تقاضا و جابجایی منحنی تقاضا می شود .

انواع كالاها به اعتبار تغيير تقاضا:

۱- كالاهاي معمولي، كالاهايي مي باشند كه با افزايش درآمد و يا ثروت افراد تقاضا براي آن كالاها نيز افزايش مي يابد و بلعكس با كاهش درآمد نيز تقاضا براي آنها كاهش مي يابد.

 ۲- كالاهاي پست، كالاهايي هستند كه بر خلاف كالاهاي معمولي با افزايش درآمد تقاضا براي آنها كاهش مي يابد مثـل تقاضای سيب زميني براي فقراء.

 ۳-  كالاهاي جانشين، كالاهاي مشابه كالاي مورد تقاضا هستند و  در شرايط افزايش قيمت يك كالا كه تقاضا براي آن كاهش مي يابد تقاضا براي كالاي مشابه  افرايش مي يابد. لذا افزايش قيمت يك كالا تقاضا براي كالاي جانشين آن را افزايش مي دهد.

۴- كالاهاي مكمل،  كالاهايي هستند كه به صورت مكمل با كالاي مورد تقاضا ، مصرف هم زمان دارند لذا با افزايش قيمت يك كالا تقاضا براي كالاي مكمل آن نيز كاهش مي يابد.

عرضه توليدات ( ستاده ها ) در بازار:

انگيزه و هدف بنگاهها از توليد چه ميباشد ؟

    بنگاهها يا توليد كنندگان نهادهايي هستند كه بدنبال حداكثر سود هستند بنابر اين تصميمات عرضه كنندگان بستگي به عوامل موثر در سود دارد . سود اختلاف بين درآمد و هزينه بنگاه است و توليد كنندگان موفق آنهايي هستند كه بتواند توليدات خود را گرانتر از هزينه توليد بفروشند .

عرضه توليدات بستگي به چه عواملي دارد ؟

درآمد كه آنهم بستگي دارد به :‌

الف )‌قيمت ستاده

ب ) مقدار توليدات فروخته شده

هزينه توليد كه آنهم بستگي دارد به :

الف ) مقدار نهاده هاي مورد نياز

ب ) قيمت نهاده ها

قيمت و مقدار عرضه – قانون عرضه:

اگر افزايش در قيمت يك  كالا منجر به افزايش انگيزه توليد بنگاهها گردد شاهد يك رابطه مثبت بين مقدار عرضه كالا و قيمت آن وجود دارد . اين ارتباط مستقيم بين قيمت و عرضه  كالا ها « قانون عرضه » ناميده مي شود .