تقاضا و عرضه :

خانوارها و بنگاه ها

هدف کلی

   آشنایی با مفاهیم خانوار و بنگاهها و همچنین بازارهای ستاده ها یا محصول و بازارهای نهاده ها یا عوامل تولید و چگونگی ارتباط بین این دو بازار.

تعریف بنگاه ها

بنگاهها نهادهایی می باشند که با تقاضای عوامل تولید از بازار نهاده ها و ترکیب عوامل تولید مبادرت به تولید انواع کالاها و خدمات می نمایند و کالاها و خدمات تولید شده را در بازار ستاره ها یا محصولات به انگیزه کسب سود عرضه می نمایند .

عوامل مختلف بر تصمیم خانوارها

اثر تصمیم خانوارها بستگی به عوامل مختلف دارد از جمله :

1. درآمد موجود خانوار
2. مقدار ثروت اندوخته شده خانوار
3. قیمت کالای مورد نظر
4. قیمت کالاهای دیگر
5. سلیقه و ترجیحات خانوار
6. انتظاری که خانوار در مورد درآمد ، ثروت و قیمت ها درآینده دارد

قانون تقاضا یا رابطه قیمت و مقدار تقاضا

جهت تحلیل اثر قیمت کالا بر مقدار تقاضا فرض می شود سایر عوامل مؤثر بر تصمیم خانوارها برای خرید یک کالای مشخص ثابت باشند .

ارتباط بین تغییر قیمت یک کالا و مقدار تقاضا برای آن کالا که یک رابطه معکوس می باشد قانون تقاضا نامیده می شود. بنحویکه با  افزایش قیمت یک کالا با فرض ثابت بودن سایر عوامل موثر بر تقاضا، مقدار تقاضا برای آن کالا کاهش می یابد.

q   مقدار تقاضا و p قیمت کالا

q=f(p) و f ^’<0

شیب منحنی تقاضا منفی می باشد.

شیب منحنی تقاضا

منحنی تقاضا یک وسیله بسیار مهم برای توصیف رفتار اقتصادی و پیش گویی اثرات تغییرات قیمتها و مقدار تقاضا می باشد. مثلاً اگر هر واحد اضافی از یک کالا ارزش کمتری برای ما داشته باشد قاعدتاً می بایست حاضر به پرداخت قیمت کمتری باشیم در نتیجه شیب منحنی تقاضا نزولی می باشد .

اثر درآمدی و جانشینی

چرا کاهش قیمت یک کالا منجر به افزایش تقاضا برای آن کالا می گردد؟ به عبارت دیگر چگونه این کاهش قیمت منجر به افزایش مقدار تقاضا می گردد ؟ برای پاسخ دو دلیل ذکر شده :

 1- اثر درآمدی، چرا که ارزان شدن یک کالا برای یک سطح ثابتی از درآمد به معنای افزایش درآمد نسبی متقاضی خواهد بود لذا این مسئله انگیزه مصرف و تقاضا برای آن کالا را افزایش می دهد .

 2- اثر جانشینی، چرا که ارزان شدن یک کالا با فرض ثابت ماندن قیمت سایر کالاها انگیزه جایگزینی کالای ارزان شده را بجای کالاهای دیگر افزایش می دهد .

عوامل دیگر تعیین کننده تقاضای افراد و خانوارها برای یک کالا

1. درآمد و ثروت :

با افزایش درآمد و یا ثروت خانوارها تقاضا برای کالا ها افزایش خواهد یافت .

اثر تغییر قیمت کالا و سایر عوامل دیگر بر روی منحنی تقاضا

بنابراین بجز تغییر قیمت یک کالا که اثر آن بر روی تقاضا بر روی منحنی تقاضا و به صورت معکوس بر روی منحنی تقاضا نشان داده می شود سایر متغیرهای مؤثر بر سطح تقاضا منجر به جابجایی منحنی تقاضا می گردند.

تغییر در قیمت خودکالا باعث تغییر در مقدار تقاضا که آن باعث حرکت بر روی منحنی تقاضا می شود.

 تغییر در درآمد، ترجیحات ،‌ قیمت کالاهای دیگر باعث تفییر در تقاضا و جابجایی منحنی تقاضا می شود .

انواع کالاها به اعتبار تغییر تقاضا:

1- کالاهای معمولی، کالاهایی می باشند که با افزایش درآمد و یا ثروت افراد تقاضا برای آن کالاها نیز افزایش می یابد و بلعکس با کاهش درآمد نیز تقاضا برای آنها کاهش می یابد.

 2- کالاهای پست، کالاهایی هستند که بر خلاف کالاهای معمولی با افزایش درآمد تقاضا برای آنها کاهش می یابد مثـل تقاضای سیب زمینی برای فقراء.

 3-  کالاهای جانشین، کالاهای مشابه کالای مورد تقاضا هستند و  در شرایط افزایش قیمت یک کالا که تقاضا برای آن کاهش می یابد تقاضا برای کالای مشابه  افرایش می یابد. لذا افزایش قیمت یک کالا تقاضا برای کالای جانشین آن را افزایش می دهد.

4- کالاهای مکمل،  کالاهایی هستند که به صورت مکمل با کالای مورد تقاضا ، مصرف هم زمان دارند لذا با افزایش قیمت یک کالا تقاضا برای کالای مکمل آن نیز کاهش می یابد.

عرضه تولیدات ( ستاده ها ) در بازار:

انگیزه و هدف بنگاهها از تولید چه میباشد ؟

    بنگاهها یا تولید کنندگان نهادهایی هستند که بدنبال حداکثر سود هستند بنابر این تصمیمات عرضه کنندگان بستگی به عوامل موثر در سود دارد . سود اختلاف بین درآمد و هزینه بنگاه است و تولید کنندگان موفق آنهایی هستند که بتواند تولیدات خود را گرانتر از هزینه تولید بفروشند .

عرضه تولیدات بستگی به چه عواملی دارد ؟

درآمد که آنهم بستگی دارد به :‌

الف )‌قیمت ستاده

ب ) مقدار تولیدات فروخته شده

هزینه تولید که آنهم بستگی دارد به :

الف ) مقدار نهاده های مورد نیاز

ب ) قیمت نهاده ها

قیمت و مقدار عرضه – قانون عرضه:

اگر افزایش در قیمت یک  کالا منجر به افزایش انگیزه تولید بنگاهها گردد شاهد یک رابطه مثبت بین مقدار عرضه کالا و قیمت آن وجود دارد . این ارتباط مستقیم بین قیمت و عرضه  کالا ها « قانون عرضه » نامیده می شود .