آشنایی با اصول اقتصاد – تولید ( بخش پنجم)
تولید :
توليد عبارت است از جريان به کارگيری خدمات ناشی از عامل کار و ساير نهاده ها برای عرضه کالا ها و خدمات.
تکنيک توليد عبارت است از روش ترکيب نهاده ها برای بدست آوردن ستاده يا محصول و تابع توليد همان بيان روابط جبری تکنيک توليد است .
توليد نهايي :
توليد نهايي عبارت است از افزايش در محصول بواسطه بكارگيري يك واحد اضافي از يك نهاده ، در حاليكه ديگر نهاده ها بدون تغيير باقي مي مانند .
قانون بازده نزولي :
وقتي مقادير بيشتري از نهاده متغيير (نيروي كار) به نهاده ثابت (سرمايه) اضافه مي شود توليد نهائي عامل متغير كاهش خواهد يافت . بازده نزولي در مثال ساندويچ فروشي زماني آغاز مي شود كه عامل كار سوم اضافه مي شود . اضافه شدن نفر دوم باعث مي شود كه كارائي نفر اول به علت تمركز در توليد ساندويچ به جاي انجام كليه كارهاي مغازه افزايش يابد ، ولي اضافه شدن نفر سوم و ديگران بدليل محدوديت اجاق گاز ) سرمايه )محصول به مقدار كمتر از قبل افزايش خواهد يافت.
توليد نهائي در مقابل توليد متوسط :
توليد متوسط مقدار متوسط توليد هر واحد از عامل توليد متغير مي باشد .
بين توليد متوسط و توليد نهائي ارتباط وجود دارد بنحويكه اگر توليد نهايي بيشتر از توليد متوسط باشد، توليد متوسط افزايش مي يابد، اگر توليد نهايي كمتر از توليد متوسط باشد توليد متوسط كاهش خواهد يافت .
ویٍژگی منحنی تولید نهایی و متوسط :
منحني توليد نهايي و متوسط را مي توان از منحني توليد كل استخراج نمود . توليد نهائي عامل كار را با نشان مي دهند كه همان مشتق تابع توليد كل (TP) مي باشد . وقتي منحني توليد نهايي در بالاي توليد متوسط قرار دارد توليد متوسط صعودي است و وقتي كه منحني توليد نهائي زير منحني توليد متوسط است توليد متوسط نزولي است . منحني توليد نهائي از حداكثر يا Max منحني توليد متوسط مي گذرد و در آنجائيكه توليد نهايي برابر صفر مي گردد تابع توليد كل به حداكثر خود مي رسد و با محور افقي موازي مي گردد .
كشش قيمتي تقاضا ( اثر تغيير قيمت در مقدار تقاضا ):
درصد تغيير مقدار تقاضا بر اثر درصد تغيير در قيمت كشش قيمتي تقاضا ناميده مي شود . قانون تقاضا علامت منفی را بروی کشش پیشنهاد می نماید.
کشش قیمتی تقاضا مساوی است با نسبت درصد تغییرمقدار تقاضا به درصد تغییر میزان قیمت
انواع محاسبه كشش تقاضا :
الف ) كشش فاصله اي تقاضا
ب ) كشش نقطه اي تقاضا
كشش فاصله اي تقاضا
دراين روش كشش فاصله اي بادو پايه مختلف قابل محاسبه است .
الف ) با پايه مقدار و قيمت اوليه
ب ) با پايه مقدار و قيمت ميانه
كشش نقطه اي تقاضا
از آنجا كه حتي اگر شيب خط تقاضا ثابت باشد مقدار كشش تقاضا در هر نقطه روي تقاضا متفاوت است مي توانيم با استفاده از تعريف كشش تقاضا معيار ساده تري را براي اثر تغيير قيمت بر روي مقدار تقاضا استفاده نمائيم كه همانا كشش نقطه اي است
عوامل موثر در كشش تقاضا :
در دسترس بودن كالاي جانشين نزديك بنحويكه هر قدر كالاي جانشين د ردسترس باشد تغيير در قيمت كالا اثر بزرگتري در مقدار تقاضا مي گذارد يا به عبارت ديگر كشش قيمتي تقاضا بيشتر خواهد بود .
اهميت كالا در سبد مصرفي بنحويكه هر قدر سهم كالا در هزينه خانوار كمتر باشد تغييرات قيمت آن اثر كمتري بر روي مقدار تقاضا دارد حتي اگر آن كالا ضروري باشد .
زمان معمولاً در كوتاه مدت در صورت وجودكالاي جانشين كشش تقاضا بسيار زياد مي باشد اما در بلند مدت با وجود كالاهاي
جانشين كشش تقاضا كاهش مي يابد .
هزينه :
هزينه آشكارو پنهان
هزينه آشكار: مخارجي هستند كه عملاً از صندوق بنگاه براي خريد و بكارگيري خدمات عوامل مورد استفاده بنگاه پرداخت مي شود .
هزينه پنهان: هزينه هاي هستند كه خود بنگاه مالك آنهاست مثل ساختمان تحت مالكيت شـــركت كه در جريان توليد بكار گرفته مي شود .
سود:
مازاد درآمد بر هزينه هاسود ناميده مي شود .
كوتاه مدت و بلند مدت
كوتاه مدت : به مدت زماني كه درآن حداقل يك عامل توليد ثابت باشد و‌نتواند تغيير كند اطلاق مي گردد. لذا قانون بازده نزولي نيروي كار بلحاظ ثابت بودن سرمايه در كوتاه مدت بعنوان يك قوانين مهم اقتصادي يك قانون كوتاه مدت است .
بلند مدت : مدت زماني است كه در طول آن تمام عوامل توليد قابل تغيير هستند.
هزينه كوتاه مدت TFC + TVC = TC
- كل هزينه ثابت ( TFC ) هزينه اي است كه بنگاه در كوتاه مدت براي نهاده هاي ثابت پرداخت مي كند .
- كل هزينه متغيير ( TVC ) هزينه هايي هستند كه براي بكارگيري نهاده هاي متغيير توسط بنگاه پرداخت مي شوند . اين هزينه ها مستقيماً با مقدار محصول توليد شده تغيير مي كنند مثل هزينه هاي مواد خام و نيروي كار
- هزينه كل (TC) مجموع هزينه هاي توليد است كه از جمع كل هزينه هاي ثابت و كل هزينه هاي متغيير بدست مي آيد.
انواع بازده با مقايسه توليد:
بازده ثابت به مقياس يا هزينه ها ثابت وضعيتي است كه محصول بهمان نسبت افزايش عوامل توليد افزايش مي يابد .
بازده فزاينده به مقياس يا هزينه كاهنده وضعيتي است كه محصول به نسبت بيشتري از افزايش عوامل توليد افزايش مي يابد .
بازده كاهنده به مقياس يا هزينه هاي فزاينده وضعيتي است كه محصول به نسبت كمتري از افزايش عوامل توليد افزايش مي يابد .
ويژگي هاي صنعتي كه در رقابت كامل است :
- تعداد فروشندگان بسيار زياد، مستقل و سهم هر يك بسيار ناچيز.
- تمام شركتها كالاهاي مشابه (متجانس ) بفروش مي رسانند .
- ورود و خروج به صنعت در بلند مدت بدون هيچ مانعي براي شركتها وجود دارد .
هر شركت در وضعيت رقابت كامل قيمت پذير است يعني كالاهاي خود را در قيمت جاري بازار به فروش مي رساند .
صنايع با هزينه هاي ثابت ، فزاينده و كاهنده :
با ورود بنگاههاي بيشتري در يك صنعت ،دربلند مدت توليد آن صنعت افزايش مي يابد و تقاضا براي عوامل توليد بيشتر مي گردد لذا قيمت عوامل توليد ممكن است ثابت بماند، افزايش يابد يا كاهش يابد كه اين منجر به ظهور صنعت با هزينه هاي ثابت ، فزاينده و يا كاهنده مي شود .
تعريف انحصار خالص :
انحصار خالص شكلي از بازار است كه در آن فقط يك فروشنده واحد براي يك كالا وجود دارد و هيچگونه جايگزيني براي آن كالا نيست .
علل بروز انحصار خالص
- بازده فزاينده به مقياس ( يا هزينه هاي كاهنده ) مثل شركتهاي مخابراتي يا راه آهن
- كنترل روي عرضه مواد خام
- حق امتياز
- فرانشيز دولتي
تعريف رقابت انحصاري :
در رقابت انحصاري تعداد زيادي شركت وجود دارند كه كالا ها و خدمات مشابه ولي متنوع ( يا متمايز ) را به فروش مي رسانند . هر چند ورود به بازار آسان است اما هر توليد كننده تقريباً مشتري خاص خود را دارد البته اين تمايز كالاها ممكن است واقعي و يا حتي بواسطه تبليغات خيالي باشد .
رقابت غير قيمتي :
تكنيكهاي رقابتي با استفاده از تبليغات ، افزايش فروش ، خدمات براي مشتريان و تمايز محصولات كه معمولاً در بازارهاي رقابت انحصاري وجود دارد رقابت غير قيمتي ناميده مي شود
دیدگاهتان را بنویسید